اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!

به میهمانی خدا برویمبار دیگر ماه مبارک رمضان فرا می رسد؛ با شب‏ها و سحرهای الهام بخش، روزهای آکنده از معنویّت و زمینه های آماده برای طهارت روح از آلودگی های اخلاقی؛ و اوج گیری و تقرب به آستان حضرت احدیت. روزه مانند هر عبادت دیگر چون نماز و حجّ و غیر این ها، قالبی و محتوایی، پوسته و مغزی، ظاهری و باطنی، یا بگوییم جسمی و روحی دارد. از تأمل در قرآن و سیره قولی و عملی پیامبر و اهل بیت مطهرش مشخص است که غرض دین، از وضع این تکالیف، تربیت و کمال آدمی است که طی یک حرکت تدریجی، و در سایه تفکر و ارتقاء در مراتب معرفت؛ و شناخت خود و جهان و مبدأ و معاد و درک محتوا و روح مناسک و پیراستن خود از پستی ها و آراستگی به فضائل، و اتّصاف به صفات الهی و هموار کردن طریق قرب به حق حاصل می شود. بر این اساس در خصوص روزه که اینک مورد بحث ما است باید گفت آنچه مایه نگرانی است تبدیل شدن این عبادت حیاتبخش به عاداتی خشک؛ و تهی شدن این ماه پر عظمت از همۀ معانی و اهداف اصیل آن است؛ همان بلایی که بر سر سایر عبادات و شعایر و تلاوت قرآن و خواندن دعاها و حضور در مساجد و محافل دینی می آوریم. یعنی عبادات و شعائر و آیین هایی که برای بیداری و حرکت و رشد و کمال ما تشریع شده به صورت یک سلسله عادات و ریاضت های بی حاصل و تخدیر روح در می آید.روزه می‌‏‌گیریم، شب زنده ‏داری و قرائت قرآن و إحیاء شب های قدر داریم و در انتها جشن عید فطر را برگزار می کنیم و بعد هم به زندگی عادی باز می‌گردیم بی آنکه بهره ای از درک فلسفه صیام و قیام و شب قدر و عید فطر ببریم و نصیبی از معارف قرآن در جانمان بنشیند؛ یا اثری از عروج در نمازها و عباداتمان مشاهده کنیم؛ و یا تحولی بنیادین در اندیشه و اخلاق و رفتارمان در عرصه های گوناگون زندگی فردی، خانو اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

در بحبوحه لیالی قدر و بارش رحمت بی کران خداوند و بر سر خوان بی دریغ خداوند؛ و ساعات و لحظات شهادت جانگداز امام المتقین امیرالمؤمنین قرار داریم. بی گمان غایت شب قدر، عروج انسان به مراتب کمال و قرب به آستان ربوبی است و بی تردید شخصیت نامتناهی علی(ع) از برجسته ترین آثار و یکی از بلندترین قلّه های شب قدر است؛ و ما اگر به دنبال سعادت و نجات خود هستیم چاره ای جز شناخت راه و حرکت به سوی این قله ها؛ و ارادت و عشق ورزیدن به انسان کامل نداریم. برای أشنایی با سیمای تابناک علی(ع)می توان به ده ها و صدها آیه قرآن؛ یا سخنان مبسوط پیامبر و روایات اهل بیت و یا تاریخ مراجعه کرد. در این میان قطعا یکی از بهترین روش ها – آنچنان که علامه جعفری و برخی محققان دیگر بر آنند – شناخت علی(ع)از زبان خود او است. مرحوم علامه جعفری برای ورود به این بحث، مقدمه نسبة سنگین و مبسوطی را با صبغه فلسفی مطرح کرده است. خلاصه کلام ایشان به زبانی ساده تر این است که آدمی از هنگامی مى تواند از مرز حيوانیت عبور كند و وارد قلمرو انسانیت شود كه بتواند شخصيت خود را براى خويشتن مطرح کند؛ و آنچنان بر غرایز حیوانی و تمایلات نفسانی(خودخواهی، شهرت طلبی، عشق به قدرت و ثروت و امتیازات اجتماعی و جاذبه های بی شمار دیگر)مسلط باشد که بدون دخالت و رهزنی آن ها بتواند به ارزیابی دقیق کمالات و نقایص خود بپردازد؛ و خود را آنگونه که واقعا هست معرفی کند. با اندکی دقت مشخص می گردد که صعود به این قلّه جز برای انسان های متعالی چیزی نزدیک به محال است. دلیل روشن بر مالکیت تامّ على(ع) بر نفس خود این است که نه داشتن قدرت در دوران خلافت و باز بودن دستش برای تصرفات شخصی در بیت المال و جمع ثروت و کسب جواذب دنیا و انتقام گرفتن از سرسخت ترین دشمنانش؛ نه اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

در تاریخ به شخصیت ها یا رخدادهایی برمی خوریم که از قید زمان و مکان رها شده، هرگز گرد کهنگی بر آن ها نمی نشیند، سدّ زمان را می شکنند، مرزهای جغرافیایی را در هم می نوردند و به همه عصرها و نسل ها و به کلّ بشریّت تعلّق می یابند. علت، این است که آن حوادث؛ و یا سیره و درس ها و پیام آن شخصیت ها به گونه ای با ذات و اعماق جان آدمیان پیوندی ناگسستنی داشته؛ و موجد تحوّلی بزرگ در جهت آگاهی و ارتقاء کیفی جوامع شده اند. به عبارتی دیگر می توان گفت این حوادث یا شخصیت ها نماد اصول جاودانه ای هستند که نهاد آدمیان بر آن ها استوار، و با آن ها سرشته شده؛ همان ارزش های والایی که به زندگی معنی می بخشند؛ و قدر و مقام هر انسانی به میزان برخوداری از آن ها سنجیده می شود.آزادی و آزادگی، آگاهی، کرامت ذاتی انسان، عشق به حقیقت، عدالت ورزی، زیر بار ظلم نرفتن، مبارزه با جهل و بردگی و اسارت و ذلّت، حق طلبی و از خودگذشتگی برای دفاع از حقوق ستمدیدگان، مطلوب بودن صدق و امانت؛ و منفور بودن کذب و خیانت ... نمونه هایی از آن ارزش های متعالی و اصول جاودنه اند. حادثه عاشورا از آن جهت که احیاگر و تجسّم اصول یادشده و دفاع از آن ها است، همواره زنده، موج خیز، پرجوش، الهام بخش، و حرکت آفرین است. زنده بودن نهضت عاشورا صرفا معلول یک حادثه جزئی در یک مقطع تاریخی(مبارزه حسین(ع)با یزید در محرم سال ۶۱)نیست بلکه از آن جهت است که او برای رفع جهالت، ظلم، استکبار، استبداد، و استضعاف، ستیز با ستمگران و زورگویان، و برای بیداری خلق، آزادی و احیای کرامت انسان و استقرار عدالت و دیگر ارزش های متعالی و جاودانه قیام کرد.از جفاهای بزرگی که نسبت به نهضت ابی عبدالله(ع) صورت گرفته و متاسفانه بسیار رواج هم دارد این است که این حادثه عظیم از ذات و اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

بذری که آن روز پاشیدند تدریجا رویید و تدریجا به بار نشست تا آنکه در زمان عثمان خلیفه سوم که خود از تیره بنی امیه بود نشانه هایش آشکار شد. او بسیاری از والیان و مقامات دستگاه خلافت را عزل و خویشاوندان خود را به ‌جای آنها نصب و دستشان را در سراسر بلاد اسلامی از مصر و عراق و شامات برای کسب امتیازات نامشروع(رانت ها)و تصرف جائرانه اموال باز گذاشت و علاوه شخصا از بیت المال ثروت های فراوانی را به آن ها بخشید. تجاوز به حقوق، و رفتارهای جائرانه فرمانداران و کارگزاران مردم را به ستوه آورد؛ و کار نارضایتی ها، فشارها و فقر و گرسنگی به شورش سراسری انجامید تا آنکه در نهایت به قتل خلیفه انجامید حادثه شوم دیگری که به نوبه خود آغازی برای فتنه های بزرگتر شد. علی(ع)در آغاز حکومتش وضع جامعه به ارث رسیده از دوران عثمان، شکاف های وحشتناک طبقانی، و فقر و فلاکت مردم را اینگونه ترسیم می کند: اِضْرِبْ بِطَرْفِكَ حَيْثُ شِئْتَ مِنَ النّاسِ فَهَلْ تُبْصِرُ اِلاّ فَقيراً يُكابِدُ فَقْراً، اَوْ غَنِيّاً بَدَّلَ نِعْمَةَ اللّهِ كُفْراً، اَوْ بَخيلاً اتَّخَذَ الْبُخْلَ بِحَقِّ اللّهِ وَفْراً، اَوْ مُتَمَرِّداً كَاَنَّ بِاُذُنِهِ عَنْ سَمْعِ الْمَواعِظِ وَقْراً...(نهج البلاغه: خطبه ۱۲۹) به هر گوشه ای از این جامعه(و حال و روزگار سیاه مردم)که می خواهی نگاه کن، آیا جز این می بینی؟! اکثریّتی نیازمند‌ که رنجِ نداری‌ بر دوش دارند، و با فقر و گرسنگی دست و پنجه نرم می کنند؛ یا اقلّیتی برخودار‌ که نعمت های خداوند را کفران می‌ کنند؛ یا جمعی که با بخل ورزیدنِ و خودداری از ادای حقوق الهی‌ ثروت ها انباشته و اندوخته اند؛ یا زورمداران و سرکشانی که گوششان از شنیدن پند ناصحان، سنگین (و به هشدارهای نخبگان بی اعتنایند). ادامه اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

آیا نامگذاری سوره های قرآن و اینکه آیا توقیفی است یعنی از طریق وحی یا توسط خود پیامبر صورت گرفته؛ و یا عَلَم باِلغَلَبه است یعنی در قرون بعد توسط دیگران انجام شده و زبان به زبان گشته و تدریجا به صورت عناوینی غالب و پذیرفته شده در آمده است؟ در این باره سخنان و مقالات فراوان – اما غالبا مکرر، تقلیدی و مشابه هم – گفته و نوشته شده است. واقعیت این است که در تفاسیر مربوط به قبل از هزار سال – اعمّ از شیعه و سنّی – سوره ها نام ندارند بلکه در ابتدای هر سوره مثلا آمده است: «سورةٌ یُذکَرُ فیها البقرة»، ، «سورةٌ یُذکَرُ فیها الانعام»، «سورة یذکر فیها الفیل»، «سورة یذکر فیها النساء»یعنی این سوره ای است که در آن داستان بقره، یا مسائل مربوط به چارپایان، یا فیل ... آمده است. و بعد کم‌کم گفته شده سوره فیل، سوره انعام ... و به این ترتیب«علم بالغلبه» شده است؛ وگرنه آن همه معارف بلندی که بخش اعظم سوره های بقره و انعام و نساء و دیگر سور آمده و داستان های بقره، احکام چارپایان، و مسائل مربوط به زنان ... صرفا آیات معدودی را به خود اختصاص داده چه تناسبی با این نحوه نامگذاری دارد؟! البته روایات خاصی از ائمه(ع) ناظر به نام برخی سوره ها مانند«یس» و «فاتحة الکتاب» و مانند آن وارد شده که مستثنی است و در زمان خود پیغمبر(ص) و اهل بیت(ع) هم بوده وگرنه بقیه عناوین سوره عموما«عَلَم بالغلبه» است نه نام های رسمی و توقیفی. برای توضیح بیشتر به آدرس ذیل، تفسیر سوره بروج توسط آیة الله جوادی آملی مراجعه شود.(http://sokhanrani.iranseda.ir/detailsAlbum/?VALID=TRUE&g=349402) + نوشته شده در یکشنبه چهارم دی ۱۴۰۱ ساعت 3:15 توسط تحققی  |  اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

در این روزگار فتنه خیز که تیرهای زهرآگین از هر طرف، بر موجودیت ایمان و اخلاق می بارد، بسی درناک و تأسف آور است که کسانی در کسوت مسلمانی؛ و دغدغه ایمان مردم را داشتن با برداشت های غلط از متون، و دفاع های جاهلانه از دین، آب را به آسیاب جبهه نفاق و دشمنان آگاه می ریزند.بی جهت نیست که پیامبر مکرّم اسلام فرمود: قَصَمَ ظَهری رَجُلان: جاهلٌ مُتَنَسِّک و عالِمٌ مُتَهَتِّک‌. دو کس پشت مرا(پشت دین را)شکستند: یکی دین ورزِ نادان، و دیگری آگاهِ بی ایمان. هردو صنف، تیغ بر پیکر حقیقت می کشند، آن یک نا آگاهانه با رفتارهای خشن و تنفر آور، و دفاع های بی مایه و متعصبانه از دین؛ و این یک با شبهه آفرینی و تحریف و برآمیختن حق و باطل و انواع شیطنت ها و ترفندهای دیگر. جاهلانِ متنسک متأسفانه قربةً الی الله! برای هدفی که به آن وفادارند بعضا به وسایل نامشروع نیز متمسّک می شوند؛ و اموری از قبیل هتک حرمت، إفترا، تکفیر و تفسیقِ هر کس را که با نوع فهمشان از دین، و مشی سیاسی شان زاویه داشته باشد نه تنها روا؛ بلکه عامل آن را مستوجب درجات عالیه و پاداش های فراوان اخروی می دانند و برای این رویّه ناصواب، سند شرعی هم دست و پا می کنند از جمله به روایتی از پیامبر متشبث می شوند که فرموده است:إذا رأيتُم أهلَ الرّيبِ والبِدَعِ مِن بَعدي فَأظهِروا البَرائةَ مِنهُم و أكثِروا مِن سَبِّهِم والقولِ فيهم والوَقيعةِ وباهِتوهُم كَيلا يَطمَعوا في الفَساد في الاسلام و يَحذِرَهُم الناسُ ولا يتعلَّمون مِن بِدَعِهِم یکتُبِ اللّهُ لَکم بِذلِک الحَسَناتِ وَ یرفَع لَکم بِهِ الدَّرَجاتِ فِی الآخِرَةِ[1]بعد از من هرگاه اهل شک و بدعت را دیدید از آنان اعلام برائت کنید، بسیار دشنامشان دهید، و بدگویی کنید؛ و به آنان تهمت بزنید تا در ایج اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

بر چکاد معرفتدر آخرین ساعات روز عرفه؛ حسین(ع)فرزند پیامبر در بیابان عرفات با جمعی از خاندان و فرزندان و یارانش از خیمه بیرون آمد و در نهایت خشوع در طرف چپ کوه رو به سوی کعبه ایستادند. به تعبیر زیبای مرحوم علامه جعفری«بیابان عرفات، همچون رصدگاهی است که رو به بی نهایت نصب شده است» در آن لحظات ملکوتی، حسین(ع)فاتح بلندترین قله معرفت در امتداد بی کرانه هستی چه می دیدید، در ژرفای وجودش چه شوری برپا شده بود که گریه امانش نمی داد؛ و میان او و معبودش، در آن شورِ محو و فناء چه می گذشت؟! نمی دانیم! ماییم و یک سلسله مفاهیم که از درون موّاج او می جوشید و در قالب الفاظ و اصوات در آن نقطه از بیابان عرفات طنین می افکند.  براستی کدام اندیشه را یارای پرواز بر فراز این قله رفیع است، و کدام زبان را توانِ شرح این عاشقی؟! بی شک آن شرابِ طَهور که شاهد ازلی در جامش ریخت، با جانش درآمیخت تا اینچنین دریاهای معانی را در قالب الفاظ جاری ساخت و این معجزه را رقم زد. شگفتا! قدرت مناجات حسین(ع)در عرفات تا کجا است؟!‌ چگونه دل های مستعد را از جای بر می کَنَد، پاکباختگی و شیدایی می آفریند، ضجّه ها را بلند، جویبارهای اشک را بر گونه ها جاری، و مشتاقان و دلشدگان را با خود به ورای مرزهای زمان و مکان و جهان نامتناهی می برد و به کانون هستی و حقیقت مطلق پیوند می زند؟!آنچه در ذیل می آید ترجمه ای است آزاد از بخش هایی برگزیده از دعای عرفه که این قلم در حد بضاعت و توان خود سعی کرده است در فهم بهتر آن معانی ژرف و بلند، سهمی گرچه بسیار ناچیز ایفا کند. سپاس خداوندی را كه برای نفوذ فرمانش هیچ قدرتِ بازدارنده ای؛ و براى بخشندگیش هیچ سدّ و مانعی؛ و برای مصنوعاتش همانندی نیست...اصناف مخلوقات را بی هیچ الگوی قبلی پديد اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

تاریخ، نمایشگاه اندیشه ها، رفتارها، فراز و فرودها، دستاوردهای مادّی و معنوی و رفتارهای نیک و بد آدمیان است. نسل ها از پی هم می آیند و چند صباحی زندگی می کنند و می روند، و به قول خواجه شیراز: «هر کسی آن دِرَود عاقبت کار که کِشت». در این نمایشگاه کسانی را می بینیم که وارد صحنه شده، موج هایی می آفرینند؛ و یا فرمانروایان و زمامدارانی را مشاهده می کنیم با قدرت های افسانه ای که کاخ های پر جلال و جبروت و قلمرو نفوذشان چشم و گوش ها را پر ساخته و سپس در هم نوردیده و در پیچ و خم حوادث، محو و از ذهن و یاد نسل های پسین زدوده می شوند.اما در این میان شخصیت هایی را می بینیم که علیرغم ساده زیستی، و داشتن کم ترین بهره از امکانات مادّی، از زمان و مکان فراتر رفته و یاد و نامشان در ذهن و وجدان انسان ها جاودانه مانده؛ و پس از مرگشان – صرفنظر از حیات اخروی – در همین نشأهِ دنیا گویی حیاتی مجدد را آغاز کرده؛ حیاتی پایدار و پر دامنه، پر فروغ و تابناک؛ و حضوری روحی معنوی، فیاض و جوشان، هدایتگر و الهام بخش. سِرّ جاودانگی این شخصیت ها چیست؟ رازگشایی این واقعیت و تعیین عناصری که موجد این پدیده است برای متفکران چندان آسان نبوده اما بی تردید عواملی چند در این امر نقش کلیدی داشته و دارند که عبارت است از: ریشه داشتن محتوای اندیشه و عمل و رسالت و دعوت آنان در واقعیت هستی؛ و در فطرت انسان ها. گویی وجدان های پاک از هر قوم و نژاد؛ و هر عصر و نسل میان خود و آن شخصیت ها پیوندی ژرف و ناگسستنی می یابند.درد و غم انسان ها را داشتن، در اندیشه نیکبختی همگان بودن، همه عمر و سرمایه ها و عزیزترین داشته های خود را صرف بیداری و آگاهی مردمان؛ و نشر خیر و عدالت و فضایل اخلاقی؛ و ستیز با جهل و فقر و ستم کردن؛ و هر مصیبتی را در اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

.This speech was delivered on Saturday, 16th of Sha'ban 1443, on the occasion of the birth of ImamMahdi(AJ)at Iman Center in Seattleبسم الله الرّحمن الرّحیمDear brothers and sisters in Islam (السلام علیکم و رحمة الله)I congratulate you on this blessed occasion, the birth of Imam Mahdi (AJ).This celebration reminds us of the long-held hope for a united global society with high moral values.The mechanism of history and the future of Mankind has been a major question for thinkers, sociologists, historians, and famous philosophers.It seems that in parallel with the progress of science and technology; together with the acceleration of social and political events, this issue has become more serious. This is why we see the study of the philosophy of history has become one of the most important branches of philosophy. For example, Kant, the famous German philosopher (1724-1804) believes that History evolves from defect to perfection, from savagery to civilization, from instability to balance; and towards resolving conflicts; and forming a united global community, based on freedom, justice and rationality.Hegel (1770 - 1831) the great German philosopher believes that history is constantly evolving, and will reach its peak in a society organized according to reason, rationality and freedom. He immediately says that freedom is not just following one's desires, but rather it is the flourishing of human talents.The English historian Toynbee (1889 – 1975) believes that the history and the اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب

ماهیّت قیام حسین(ع) تا کنون اندیشه های سترگ و قلم های توانا چه از درون و چه از بیرون حوزه اسلام در ترسیم حماسه عاشورا و عبرت ها و درس های جاودانه آن کوشیده اند معذلک در این عرصه وسیع، از ادای حق اینهمه مدح و ثنا برای چه؟!...ادامه مطلب